Άρωμα Βιβλίου

   Όταν ήμουν μικρή, σε πάρτι γενεθλίων, Χριστούγεννα και άλλες εορταστικές επετείους, λαχταρούσα να έρθει εκείνη η ώρα η καλή που θα ξετύλιγα τα δώρα μου. Ως παιδί- που συνδύαζε ευρηματικά την αφέλεια με τη ζωηρή φαντασία-, μάντευα πάντα το περιεχόμενο της κάθε συσκευασίας, πριν καλά καλά την ανοίξω. Ταλέντο που αναπτύσσουν, άλλωστε, όλα τα παιδιά… Όσο αστραφτερό κι αν ήταν το περιτύλιγμα, όταν αντιλαμβανόμουν ότι επρόκειτο για βιβλίο- κι όχι για κάποιο παιχνίδι-, πάντα απογοητευόμουν. Στην περίπτωση, όμως, που άνοιγα τα δώρα μου παρουσία των καλεσμένων, τους ευχαριστούσα με έναν συγκρατημένο ενθουσιασμό, στην προσπάθεια μου να φανώ ευγενής, χωρίς να υποπέσω ταυτόχρονα στο αμάρτημα του ψεύδους…

   Περνώντας τα χρόνια, άρχισα να δωρίζω κι εγώ βιβλία στους οικείους μου, ούσα πλέον πεπεισμένη για την αξία τους. Αξία που την απέδειξαν κρατώντας μου παρέα σε στιγμές μοναχικές, ταξιδεύοντας με σε χώρες μακρινές και εποχές αλλοτινές, χαρτογραφώντας ανθρώπους και μέρη κι αποκαλύπτοντας καλοφυλαγμένα μυστικά…

   Με νοσταλγία αναπολώ εκείνα τα σαββατιάτικα πρωινά που πέρναγα ατελείωτες ώρες στα βιβλιοπωλεία του κέντρου της Αθήνας, χαζεύοντας εξώφυλλα κι εικονογραφήσεις, διαβάζοντας οπισθόφυλλα με περιλήψεις, με απώτερο σκοπό να διαλέξω το βιβλίο εκείνο που θα συγκινούσε, θα συνέπαιρνε, θα προβλημάτιζε τον τελικό του αποδέκτη. Τη στιγμή παράδοσης του δώρου, ακόμα κι όταν η αντίδραση που ελάμβανα ήταν «ο συγκρατημένος ενθουσιασμός», γνώριζα ότι αρκούσε μία μόνο ανάγνωση για να διαψεύσει το δωροδέκτη και να εξαφανίσει την αρχική του δυσθυμία.

   Με λύπη, λοιπόν, έμαθα, διαβάζοντας σχετική έρευνα, ότι μόλις το 8% του πληθυσμού της χώρας μας διαβάζει σε σταθερή βάση. Αν και δεν πολυπιστεύω σε έρευνες και στατιστικές- που μαζικοποιούν ανθρώπους, ιδέες και συμπεριφορές-, κάτι μου λέει ότι η εν λόγω έρευνα έχει πέσει μέσα, σκιαγραφώντας ορθά την ισχύουσα κατάσταση.

   Προς επιβεβαίωση του παραπάνω ποσοστού, θυμήθηκα την εμπειρία αναμονής μου στον προθάλαμο ενός ιατρείου, πριν από ένα χρόνο περίπου. Μαζί μ’ εμένα, περίμεναν να έρθει η σειρά τους ένας μεσήλικας, μία νεαρή κοπέλα κι ένα μικρό αγόρι. Στην αίθουσα αναμονής υπήρχαν περιοδικά ποικίλου ενδιαφέροντος και θεματολογίας, ένθετα έγκριτων εφημερίδων και μία τηλεόραση. Όταν μπήκα στην αίθουσα, με ανακούφιση εντόπισα τα έντυπα και άρχισα να τα ξεφυλλίζω, εστιάζοντας στα άρθρα της αρεσκείας μου. Σε μια στιγμή, διέκοψα τη μελέτη, σήκωσα το κεφάλι μου και παρατήρησα. Ο μεσήλικας παρακολουθούσε τηλεόραση- που έπαιζε την ώρα εκείνη μία σαπουνόπερα της συμφοράς-, η κοπέλα ασχολούνταν μανιωδώς με το κινητό της τηλέφωνο- είτε παίζοντας κάποιο παιχνίδι, είτε στέλνοντας μηνύματα-, ενώ το αγόρι έριχνε κλεφτές ματιές στην τηλεόραση, αφού και τη δική του προσοχή μονοπωλούσε το κινητό του τηλέφωνο. Θα μου πείτε: ο καθένας καταπολεμά την αγωνία του διαφορετικά. Και φυσικά, θα συμφωνήσω. Αλλά δεν θεωρείτε ότι η συγκεκριμένη αντίδραση είναι ενδεικτική των συνηθειών και των προτιμήσεων τους? Προσωπικά, έτσι το μετέφρασα.

   Σίγουρα οι καιροί απαιτούν- ιδίως από τους νέους- να παίζουν στα δάχτυλα την τεχνολογία και τα μέσα της. Σίγουρα η εικόνα κλέβει την παράσταση, με την ευκολία, την αμεσότητα, τα οπτικά και ακουστικά της ερεθίσματα.

   Τίποτα, όμως, δεν είναι πιο ερεθιστικό εγκεφαλικά από το να διαβάζεις μία γραμμή και την ίδια στιγμή να πλάθεις την αντίστοιχη εικόνα, δίνοντας της σάρκα και οστά, με τη δύναμη του νου και της φαντασίας. Να έχεις τη δυνατότητα πότε να ταξιδέψεις στη Ρωσία της εποχής των Τσάρων, πότε στο Παρίσι της εποχής της Μποβουάρ και του Σαρτρ. Πότε να χάνεσαι στα άδυτα της οθωμανικής αυτοκρατορίας, πότε να παρίστασαι στην Εκκλησία του Δήμου της Αρχαίας Αθήνας.

   Ταξίδια της σκέψης, ταξίδια του μυαλού. Άλλοτε μακρινά κι εξωτικά, άλλοτε κοντινά και γνώριμα. Ανεξάρτητα από το χρόνο, το χρήμα, τη διάθεση του διπλανού, τη γενικότερη ψυχολογία.

   Ευωδιάστε την καθημερινότητά σας με άρωμα βιβλίου…! 

Ματίνα Βεντούρα / matina@nealefkadas.gr