Δύσκολος καιρός για... "δημοσιογράφους"

   Απόγευμα Σαββάτου κι είμαι στο μπαλκόνι του πατρικού μου. Τα τζιτζίκια δίνουν ρεσιτάλ ερμηνείας, επιβεβαιώνοντας τις μετεωρολογικές προβλέψεις για μίνι καύσωνα, ενώ εγώ σκέπτομαι και σκέπτομαι και σκέπτομαι… Το θέμα της στήλης μου για αυτή την εβδομάδα. Εκείνη ακριβώς τη στιγμή, το μουσικό μου αφτί συλλαμβάνει έναν άλλο σκοπό, που μπαίνει σφήνα στη τζιτζικοσυναυλία. Από αρκετά μακριά- και στη διαπασών!- ηχεί το ρεφρέν: «Δύσκολος καιρός για πρίγκιπες», δημιουργώντας την ψευδαίσθηση ότι το τραγουδούν τα ίδια τα τζιτζίκια, διαμαρτυρόμενα για την απώλεια της θερινής τους ανεμελιάς, μεσούσης της κρίσεως. Και κάπως έτσι, ήρθε η έμπνευση!

   Ετούτος ο καιρός είναι στ’ αλήθεια δύσκολος. Πέρα από τα στενεμένα οικονομικά, η καχυποψία έχει χτυπήσει κόκκινο, στην προσπάθειά μας να εντοπίσουμε τα λάθη και τους φταίχτες που μας έφεραν στο χείλος του γκρεμού. Μετά τους πολιτικούς, η καχυποψία του κόσμου στράφηκε και στους δημοσιογράφους. Και δικαίως…

   Όπως κάθε κλάδος, έτσι και ο δημοσιογραφικός, διαθέτει κάθε λογής εκπροσώπους. Από τη μια, υπάρχουν οι δημοσιοσχεσίτες. Εκείνοι, δηλαδή, που επιβιώνουν στο χώρο ένεκα των επαφών και των διασυνδέσεων τους, χωρίς ποτέ να μας εκπλήσσουν με την ιδιαιτερότητα του λόγου τους. Τι εκπλήξεις μπορεί να επιφυλάσσει, άλλωστε, ένας λόγος- γραπτός ή προφορικός- που προκύπτει από μία σκέψη καθοδηγούμενη και ιδιοτελή? Είναι οι ίδιοι που αναδεικνύουν ή αποσιωπούν ειδήσεις- ενίοτε τις κατασκευάζουν κιόλας-, ανάλογα με τις σκοπιμότητες και τα συμφέροντά τους. Είναι αυτοί που σπάνια υπογράφουν τα θέματά τους, γιατί αν ερωτηθούν για το βάσιμο των γραφομένων τους, δεν διαθέτουν επιχειρηματολογία ικανή να σταθεί.

   Ένα άλλο είδος είναι οι ανεπάγγελτοι και τα «ψώνια». Άνθρωποι που αρέσκονται στις ταμπέλες, με περίσσιο θράσος, που αγνοούν παντελώς την έννοια του «γνώθι σαυτόν». Ο τύπος αυτός στερείται φαντασίας και δημιουργικότητας και η δράση του περιορίζεται στο να κοπιάρει λέξεις, εμπειρίες και νοήματα. Ο τύπος που περιγράφω δεν κατέχει την ελληνική γλώσσα. Δεν ξέρει να γράφει και να μιλά, αλλά αγγαρεύει άλλους να του διορθώνουν τα κείμενα, ενώ ο ίδιος επιδίδεται στην αντιγραφή και αναπαραγωγή εκφράσεων, ιδεών, μέχρι και συμπεριφορών… Και αυτό το είδος, βέβαια, είναι κατευθυνόμενο. Θεωρώ, μάλιστα, ότι είναι και το αγαπημένο είδος ορισμένων- και δη πολιτικών-, προκειμένου για την άσκηση επιρροής. Η ανασφάλεια και τα παντός είδους ελλείμματα αποτελούσαν ανέκαθεν γόνιμο έδαφος για χειραγώγηση…

   Αυτά και άλλα πολλά είναι τα είδη των εκπροσώπων του δημοσιογραφικού κλάδου. Ανέφερα αυτά τα δύο ενδεικτικά- που αρκετές φορές το ένα μιμείται χαρακτηριστικά του άλλου-, επειδή απαντώνται πιο συχνά, αποτελώντας τη βασική αιτία απομυθοποίησης κι ευτελισμού του κλάδου.

   Ο επαγγελματίας δημοσιογράφος πρέπει κατ’ αρχάς να γνωρίζει ορθογραφία και συντακτικό. Να ξέρει να γράφει και να μιλά. Να διαθέτει παρατηρητικότητα και κριτική ικανότητα. Επικοινωνιακό χάρισμα και καλλιέργεια. Γιατί οι πειρασμοί και οι κίνδυνοι είναι πολλοί. Η δημοσιότητα είναι μεθυστική. Ειδικά για ανθρώπους που αγαπούν τις εξαρτήσεις και έχουν τάση εθιστική. Επιπλέον, ο δημόσιος λόγος διαθέτει ειδική βαρύτητα. Αν το άτομο που τον αρθρώνει είναι υποδεέστερο του βήματος που του δίδεται και των απαιτήσεών αυτού, προσομοιάζει με κινούμενη ωρολογιακή βόμβα. Δεν θα σκάσει με την πρώτη. Όταν, όμως, σκάσει θα πάρει κι άλλους μαζί του…

   Γι’ αυτό θέλει μεγάλη προσοχή. Και ποια έντυπα διαβάζουμε και ποιες απόψεις και οπτικές υιοθετούμε… Και για όσους παραχωρούν συνεντεύξεις, για όποιο αντικείμενο, με όποια αφορμή, να επιλέγουν σωστά τους εκπροσώπους των ΜΜΕ τους οποίους εμπιστεύονται. Μία συγκεχυμένη γραφή, αποκαλύπτει μία συγκεχυμένη σκέψη, η οποία με μεγάλη ευκολία μπορεί να αποβεί επιζήμια…

   Πράγματι, λοιπόν, ο καιρός είναι δύσκολος. Σε όλους τους τομείς, σε όλα τα επαγγέλματα. Μακάρι, να αρχίσουν να αποκαλύπτονται οι σκοτεινές πλευρές και τα αγκάθια κάθε τομέα, προκειμένου να καθαρίσει το τοπίο. Να επιπλεύσουν οι επαγγελματίες και οι ικανοί, να βυθιστούν οι φελλοί- που κουβαλούν πολλαπλά βαρίδια-, οι δημοσιοσχεσίτες να αφοσιωθούν στο καθεαυτό τους αντικείμενο- δίχως την πρόφαση της πένας-, και εν ολίγοις «κάθε κατεργάρης να πάει στον πάγκο του»…

Ματίνα Βεντούρα / matina@nealefkadas.gr