Ομερτά

   Όσοι έχετε δει και ξαναδεί τον "Νονό", καθώς κι άλλες ταινίες παρεμφερούς θεματολογίας, οι οποίες σκιαγραφούν τα ενδότερα της Μαφίας, είστε εξοικειωμένοι με τον όρο "Ομερτά". Για όσους δεν γνωρίζετε, να εξηγήσω. "Ομερτά" καλείται ο όρκος σιωπής που παίρνουν τα μέλη των μαφιόζικων οργανώσεων. Των παράνομων εκείνων σχηματισμών που μπορεί να έχουν τις ρίζες τους στην Κάτω Ιταλία- Σικελία, Καλαβρία, Απουλία-, κατάφεραν, όμως, να απλώσουν τα πλοκάμια τους ανά τον κόσμο, αναπτύσσοντας ολόκληρα δίκτυα εγκληματικών δραστηριοτήτων κι ενεργειών. Βέβαια, από περιοχή σε περιοχή, η κάθε "οικογένεια" διαφοροποιείται, φέροντας τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Το μόνο που ισχύει με πάσα σιγουριά- αυστηρά κι αδιαπραγμάτευτα- είναι ο Νόμος της "Ομερτά": Όποιος "σπάσει" και μιλήσει- εν ολίγοις μαρτυρήσει-, θα θανατωθεί.

   Δεν ξέρω κατά πόσο το έχετε συνειδητοποιήσει... Είμαστε όλοι υπό όρκο... Τι εννοώ? Όλοι ξέρουμε, μα κανένας δεν μαρτυρά. Γιατί, αν κάποιος ανοίξει το στόμα του και πει, τότε θ' απομονωθεί. Κι αυτό είναι το ελάχιστο που μπορεί να του συμβεί...

   Για παράδειγμα: όλοι, κάποια στιγμή, έχουμε βρεθεί στο νοσοκομείο. Είτε για κάποιο πρόβλημα προσωπικό, είτε για κάποιον συγγενή. Εκεί, λίγο πολύ όλοι βιώσαμε την ίδια κατάσταση. Παίξαμε τον ίδιο ρόλο, στην ίδια σκηνή του παραλόγου. Βγάλαμε- με τρεμάμενο το χέρι- από την τσέπη το "φακελάκι" και το δώσαμε στον αρμόδιο γιατρό. Για να δώσει προτεραιότητα στις ανάγκες μας, να μας προσέξει λιγάκι παραπάνω, να μας "περιποιηθεί". Εκείνος απάντησε στη δική μας αμηχανία με περίσσια ψυχραιμία. Πήρε το "φακελάκι", το έβαλε στη δική του τσέπη, κι "ούτε γάτα ούτε ζημιά"... Η δική μου απορία είναι η εξής: αφού όλοι γνωρίζουμε, γιατί κανένας μας δεν μιλά??? Και απαντώ: μα γιατί θα θανατωθεί!!! Γιατί, αν ανοίξει το στόμα του και πει, την επόμενη φορά που θα χρειαστεί, ο "κύριος" με τη λευκή τη ρόμπα την ιατρική, θα τον αφήσει να "διαβεί"!

   Άλλο τρανταχτό παράδειγμα. Στην πόλη που ζούμε τη μικρή, θέλοντας και μη, παρατηρούμε. Ημέρες και ώρες εργάσιμες, βλέπουμε κυρίους και κυρίες που εργάζονται στον τομέα του Δημοσίου, να κάνουν τα ψώνια τους, να πίνουν τον καφέ τους, να βολτάρουν αμέριμνα κι ανενόχλητα. Μεγάλη εντύπωση μου έχει κάνει συγκεκριμένος συμπολίτης μας που περιδιαβαίνει στην πόλη με τη βέσπα του, τη στιγμή που θα έπρεπε να εργάζεται, εξυπηρετώντας τους συμπολίτες του, από το δημοσιοϋπαλληλικό του πόστο. Οδηγεί το δίκυκλο του περήφανα ανά την πόλη, με σήμα κατατεθέν τη θεόρατη κοιλιά του, που ξεπροβάλλει πάντα πρώτη ως τρανή απόδειξη της αργόσχολης και νωθρής του υπάρξεως. Μην παραξηγηθώ. Δεν έχω κάτι με τα παραπανίσια κιλά. Ενίοτε τα θεωρώ και δείγμα υγείας συνολικής. Σε σχέση τώρα με την κατάσταση που μόλις περιέγραψα, αναρωτιέμαι: αφού όλοι τους βλέπουμε, γιατί κανείς μας δεν διαμαρτύρεται??? Μα, γιατί, αύριο μεθαύριο μπορεί να πέσουμε στην ανάγκη του προαναφερθέντος "κυρίου", να χρειαστούμε τις υπηρεσίες του, και για να μην μας κάνει το βίο αβίωτο, του παρέχουμε αυτού του είδους την ασυλία. Προκαταβολικά. Δεν ξέρω αν το παρατηρήσατε. Και σ' αυτήν την περίπτωση δεν μιλάμε. Δεν μαρτυράμε. 

   Κι ένα ακόμη παράδειγμα- τελευταίο, για να μην σας ψυχοπλακώσω περαιτέρω. Ο πολιτικός κόσμος και οι εκπρόσωποι του. Όλοι γνωρίζουμε τους μηχανισμούς που αναμοχλεύουν κάθε φορά, προκειμένου να εκλεγούν και να αναρριχηθούν. Ρουσφέτια, εκβιασμοί, χτυπήματα κάτω από τη μέση, κινήσεις και τεχνάσματα εντυπωσιασμού. Κι όμως. Εμείς πάλι δεν μιλάμε. Δεν επαναστατούμε, δεν αντιδρούμε. Τουναντίον. Ανταποδίδουμε τις χειραψίες και τα κάλπικα χαμόγελα και συνεχίζουμε να χορεύουμε στο σκοπό που μας βαράνε. Για να μην αποκλειστούμε, οπότε και θανατωθούμε κοινωνικά, επαγγελματικά, κι εν τέλει προσωπικά.

   Και κάπως έτσι... μπλέξαμε! Φτάσαμε στα σημερινά μας χάλια που προσπαθούμε να τα μαζέψουμε από τη μια και μας ξεφεύγει από την άλλη. Θεωρώ ότι αυτός ο όρκος της σιωπής που τηρούμε τόσα χρόνια, μας έπεσε βαρύς. Μας σπάραξε τα σωθικά και κλόνισε τα θέμελα βαθιά. Το κοινωνικό μας οικοδόμημα, αν συνεχίσουμε έτσι, θα καταρρεύσει.

   Μόνη λύση φαντάζει η εξωστρέφεια. Τα κακώς κείμενα μπορούν να διορθωθούν μόνο αν διατυπωθούν. Αν, δηλαδή, μαρτυρηθούν. Όχι με σκοπό την τιμωρία και το στιγματισμό, μα με διάθεση επανόρθωσης και βελτίωσης δομών και συμπεριφορών. 

   Δεν γνωρίζω ποιος μας όρκισε και πότε. Ποιος μας μύησε σ' αυτήν τη λογική. Το θέμα είναι ότι δεν απέδωσε. Κι ό,τι δεν αποδίδει, πρέπει ν' αλλάζει. Δίχως καθυστερήσεις κι αναβολές.

   Ορισμένοι κανόνες είναι προδιαγεγραμμένο ότι θ' αγνοηθούν. Κάποιοι νόμοι ότι θα περιφρονηθούν. Μήπως και συγκεκριμένοι όρκοι να καταπατηθούν???

Ματίνα Βεντούρα / matventura777@gmail.com